بررسی تحولات مجالس چهارم و پنجم مشروطه با تکیه بر زمینه های تغییر سلطنت

پژوهش حاضر بر آنست تحولات مجالس چهارم و پنجم مشروطه را با تکیه بر زمینه های تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی مورد بررسی قرار دهد. یافته های این بررسی نشان می دهدبدنبال کودتای 1299 وظهور رضاخان ،نمایندگان مجلس و نخبگان سیاسی از اقدامات موثر رضا خان در سرکوبی شورشها و پایان دادن به هرج ومرجهای داخلی استقبال کردند و همکاریهای نزدیکی بین احزاب سیاسی مجلس چهارم و رضاخان صورت گرفت که این همکاریها باعث صعود رضا خان به ریاست وزرایی گردید.پس از اتمام عمر مجلس چهارم رضاخان با دستکاری و تقلب گسترده در انتخابات جمع وسیعی از هوادارانش را راهی مجلس پنجم کرد. هواداران رضاخان در مجلس ابتدا جنبش جمهوری خواهی را راه انداختند،ولی با شکست این جنبش به رهبری مدرس ،باز هم دست از تلاش برنداشته و ابتدا پس از سرکوبی شیخ خزعل فرماندهی کل قوا را از احمد شاه سلب کرده و به رضا خان واگذار کردند وسرانجام در نهم آبان 1304 سلسله قاجار را بر انداخته و ریاست حکومت موقت را به رضاخان واگذار کردند. به غیر از جریانهای سیاسی هوادار رضاخان در مجلس عوامل مهم دیگری در خارج از مجلس همچون ارتش ،ناسیونالیستها وتجددخواهان،مطبوعات ،تجار و...در صعود رضاخان به تخت سلطنت ایران نقش داشتند. به علاوه اقدامات رضا خان در ایجاد امنیت در سراسر کشور و ضعف قاجاریه وبخصوص احمد شاه از عوامل دیگری بود که راه صعود رضا خان به تخت سلطنت ایران را هموار می کرد. همچنین حمایتهای دو دولت خارجی انگلستان و شوروی از رضاخان را نیز نباید نادیده گرفت.